Τα ΣΒΑΚ αποτελούν Στρατηγικά Σχέδια που οργανώνουν τις μετακινήσεις των πολιτών και τη διανομή εμπορευμάτων στις αστικές περιοχές.
Εστιάζουν στην εξυπηρέτηση των μετακινήσεων ατόμων κατά προτεραιότητα έναντι της εξυπηρέτησης των οχημάτων στο διαθέσιμο αστικό χώρο, με στόχο την καλύτερη ποιότητα ζωής.
Τα ΣΒΑΚ παρεμβαίνουν στους εξής τομείς:
(α) Δημόσια συγκοινωνία
(β) Βάδισμα και ποδηλασία
(γ) Διαλειτουργικότητα
(δ) Ασφάλεια αστικών οδών
(ε) Οδικές μεταφορές (ρέουσες και αδρανείς)
(στ) Αστική εφοδιαστική
(ζ) Διαχείριση κινητικότητας
(η) Ευφυή Συστήματα Μεταφορών.
Τα οφέλη ενός ΣΒΑΚ συνίστανται στη βελτίωση των συνθηκών προσβασιμότητας στα εναλλακτικά μέσα μεταφοράς, στην ασφάλεια κατά τις μετακινήσεις, στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της κατανάλωσης ενέργειας, στην αύξηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας κατά τη μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών και στην ενίσχυση της ελκυστικότητας και της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος.
Τα ΣΒΑΚ θα αποτελούν τόσο στο παρόν όσο και στο άμεσο μέλλον αναπόσπαστο εργαλείο των φορέων της τοπικής Αυτοδιοίκησης και των λοιπών εμπλεκομένων φορέων, για τη στρατηγική αντιμετώπιση των θεμάτων βιώσιμης κινητικότητας και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Διαφορές ΣΒΑΚ από τον παραδοσιακό συγκοινωνιακό σχεδιασμό
| Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας | Παραδοσιακός Συγκοινωνιακός Σχεδιασμός |
| ✔ Έμφαση στον Άνθρωπο. | ✔ Έμφαση στην μηχανοκίνητη κυκλοφορία. |
| ✔ Βασικός στόχος: Προσβασιμότητα και ποιότητα ζωής. | ✔ Βασικός στόχος: Κυκλοφοριακή ικανότητα και ταχύτητα. |
| ✔ Ενιαίος σχεδιασμός λαμβάνοντας υπόψη χρήσεις γης, οικονομική ανάπτυξη, κοινωνικές ανάγκες, περιβαλλοντική ποιότητα και υγεία. | ✔ Έμφαση στα μέσα μεταφοράς. |
| ✔ Μακροχρόνιο όραμα. | ✔ Βραχυ-μεσο-πρόθεσμος σχεδιασμός. |
| ✔ Λειτουργικά όρια. | ✔ Διοικητικά όρια. |
| ✔ Διεπιστημονικός σχεδιασμός. | ✔ Κυρίως Συγκοινωνιολόγοι Μηχανικοί. |
| ✔ Συνδυασμός υποδομών, αγορών, υπηρεσιών, πληροφοριών. | ✔ Έμφαση στις υποδομές. |
| ✔ Εμπλεκόμενοι φορείς και πολίτες σχεδιάζουν από κοινού. | ✔ Εντολές από Αιρετούς και σχεδιασμός από Ειδικούς. |
| ✔ Λειτουργικά όρια. | ✔ Διοικητικά όρια. |
| ✔ Διεπιστημονικός σχεδιασμός. | ✔ Κυρίως Συγκοινωνιολόγοι Μηχανικοί. |
| ✔ Συνδυασμός υποδομών, αγορών, υπηρεσιών, πληροφοριών. | ✔ Έμφαση στις υποδομές. |
| ✔ Εμπλεκόμενοι φορείς και πολίτες σχεδιάζουν από κοινού. | ✔ Εντολές από Αιρετούς και σχεδιασμός από Ειδικούς. |
Προβλήματα που καλούνται τα ΣΒΑΚ να λύσουν
Στην πλειονότητά τους, τα μέσα μεταφοράς εξυπηρετούν μεν την κοινωνία, πλην όμως προκαλούν και σοβαρές παρενέργειες.
Στα οχήματα, για παράδειγμα, οφείλεται κατά κανόνα η συμφόρηση στις πόλεις, τα τρένα και τα αεροσκάφη ηχορυπαίνουν, τα πλοία επιδεινώνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι συγκεκριμένες παρενέργειες προκαλούν δαπάνες, που ανέρχονται για την Ευρώπη των 28 κρατών-μελών σε:
- 210 δισεκατομμύρια
- για ατυχήματα που προκαλούνται από τη χρήση του αυτοκινήτου
- 30 δισεκατομμύρια
- λόγω της ρύπανσης της ατμόσφαιρας από τις εκπομπές των αυτοκινήτων
- 60 δισεκατομμύρια
- λόγω της κλιματικής αλλαγής που προκαλεί η χρήση των αυτοκινήτων
- 100 δισεκατομμύρια
- για την κατασκευή και συντήρηση των αυτοκινήτων
- 25 δισεκατομμύρια
- για την αντιμετώπιση του θορύβου που παράγουν τα αυτοκίνητα
- 750 δισεκατομμύρια
- συνολικά για τις οδικές υποδομές μηχανοκίνητων οχημάτων, από τα οποία μόνο τα 280 δις € αποσβένονται από φόρους και χρεώσεις για το αυτοκίνητο
Οι λόγοι για τους οποίους πρέπει να μειώσουμε τη χρήση του αυτοκινήτου
- Κλιματική Αλλαγή: Στις οδικές μεταφορές οφείλεται το ένα τέταρτο περίπου των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αν θέλουμε να αποφύγουμε την αύξηση της θερμοκρασίας, τη μείωση των βροχοπτώσεων, την άνοδο της στάθμης των θαλασσών και εν γένει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οφειλόμενα στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, έχουμε χρέος να μειώσουμε τη χρήση των ορυκτών καυσίμων. Με άλλα λόγια να βγούμε από τα αυτοκίνητά μας.
- Απεξάρτηση από το πετρέλαιο: Μετά από μισό αιώνα αυξανόμενης χρήσης του πετρελαίου, η ζήτηση παραμένει υψηλότερη από ποτέ. Λόγω επικείμενης εξάντληση των παγκόσμιων αποθεμάτων, οι τιμές έχουν πάρει την ανιούσα.
- Μείωση ατυχημάτων: Το αυτοκίνητο έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, πλην όμως ξεχνάμε ότι είναι εξαιρετικά επικίνδυνο μέσο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η οδική κυκλοφορία σκοτώνει πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους ετησίως και τραυματίζει άλλα 30-50 εκατομμύρια.
- Καθαρή ατμόσφαιρα: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων πεθαίνει παγκοσμίως από τις εκπομπές των αυτοκινήτων παρά από αυτοκινητιστικά ατυχήματα.
- Μείωση της συμφόρησης: Η κατασκευή νέων δρόμων δεν εξυπηρετεί την αποσυμφόρηση. Έχει υπολογιστεί ότι οι νέες οδικές αρτηρίες τείνουν να αυξήσουν την κυκλοφορία κατά 8-10%.
- Τόνωση της τοπικής αγοράς: Η επιβίωση των μικρών καταστημάτων στα κέντρα των πόλεων και η αύξηση της εμπορικότητάς τους εξαρτάται κατά πολύ από την πεζή μετακίνηση.
- Κοινωνικοποίηση: Όσοι μετακινούνται με τα πόδια έχουν περισσότερες ευκαιρίες να συνάψουν γνωριμίες με τους κατοίκους της γειτονιάς τους. Το περπάτημα ευνοεί την κοινωνικοποίηση.
- Βελτίωση της υγείας: Από έρευνες προκύπτει ότι περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους ενήλικες είναι υπέρβαροι αλλά και ότι οι μισές διαδρομές που διανύουμε με το αυτοκίνητο είναι μικρότερες των δύο χιλιομέτρων. Είναι αυτονόητο ότι για τη διαφύλαξη της υγείας μας πρέπει να περπατάμε..
